Ποιός κηπουρός είναι αντάρτης;

Του Δημήτρη Αναστασόπουλου

«Θα φυτέψουμε πράσινο σε κάθε γωνιά της μητρόπολης, οπλισμένοι με τσάπες, σπόρους και άφθονη φαντασία. Το αντάρτικο των κηπουρών είναι ένα περιπετειώδες πείραμα, στο όνομα της φύσης και της αισθητικής, με σκοπό να επανακτήσουμε το χώρο και το χρόνο που μας έχει στερήσει το σύστημα. Επιθυμούμε να αποκτήσει ξανά το αστικό πεδίο την αληθινή χρήση του, να παρέχει τροφή και κυρίως να ξαναγίνει δημόσιος χώρος, όπου οι πολίτες θα συναντιούνται, θα συνδιαλέγονται και θα αποφασίζουν για την αναδημιουργία μιας πόλης η οποία τους ανήκει».

Το κείμενο σε μια πρώτη ανάγνωση μοιάζει γεμάτο έπαρση. Ηταν όμως αυτό που μοιράστηκε στους δρόμους του Λονδίνου, τις τελευταίες απριλιατικες μέρες του 2000 προειδοποιώντας για την επερχόμενη επέλαση. Υστερα την μέρα της Πρωτομαγιάς, οι Guerilla Gardeners, οι αντάρτες κηπουροί, φράξια του αγγλικού τμήματος των Reclaim The Streets, κατέλαβαν την Parliament Square, απέναντι από το Κοινοβούλιο, ξήλωσαν τις πλάκες και στηνωντας ένα πάρτυ, φύτεψαν λουλούδια και λαχανικά. Σκοπός τους δεν ήταν να κάνουν την πλατεία πιο όμορφη αλλα να την μεταμορφώσουν σε ένα ελεύθερο χώρο.

Δέκα χρονια μετα από αυτό το πείραμα, οι εγχώριοι επίγονοι τους, το επαναλαμβάνουν στις, αποκαλούμενες, υποβαθμισμένες γειτονιές της Αθηνας. Μονο που εδώ δεν υπάρχει κάποια συγκρουσιακή ατμόσφαιρα. Απλα κάτι τύποι με ευφάνταστα ονόματα, βρίσκουν τα εγκαταλελλειμενα οικόπεδα διπλα στα λοφτ και τα μοδάτα κλαμπ και φυτεύουν μερικά δεντράκια, αφού πρώτα βεβαιώσουν τους πάντες ότι δεν καταπατούν καμμια ιδιοκτησία. Υστερα βάφουν και τις ζαρντινιέρες στο δρόμο και ποζάρουν ως αντάρτες κηπουροί. Και από κοντά σέρνεται και ο αφρός του λαιφσταιλ, με την τσάπα μαζί με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις που λυμαίνονται την περιοχή. Και τέλος χειροκροτούνται ως πρωτοπορία κερδίζοντας την θέση τους σε μια σελίδα ενός τρέντι εντυπου.

Το παραπάνω θα μπορούσε να είναι ένα παράδειγμα για το πως μια ανατρεπτική χειρονομία μετατρέπεται σε ένα άσκοπο χάπενινγκ, για δημόσιες σχέσεις. Είναι όμως χαρακτηριστικό για το πως οι υποτιθέμενες ακτιβιστικές ομάδες, που με τις πλάτες και το χρήμα των real estate, αναμορφώνουν τα γκέτο, διαστρεβλώνουν ανταρτικες πρακτικές, στερώντας τους την ουσία της ενεργειας.

Για τους Reclaim The Streets- από τους οποιους έκλεψαν την τακτική- το ζήτημα δεν είναι να φυτεύεις λουλουδάκια αλλα να διεκδικείς τον δημόσιο χώρο που ανήκει στον καθένα και παράλληλα να δείχνεις ότι η τσιμεντούπολη μπορεί να μεταμορφωθεί σε μια ανθρώπινη πόλη. Στο κάτω κάτω όταν συγκρούεσαι με την αστυνομία για να φυτέψεις σε μια «απαγορευμένη ζώνη» δεν καλλωπιζεις απλα την πόλη. Η όπως το λένε οι αυθεντικοί Guerilla Gardeners: ««Το γεγονός ότι φυτεύεις ό,τι σου αρέσει, όπου επιθυμείς, σημαίνει ότι αποκτάς τον έλεγχο στην καθημερινή ζωή σου, στο σπίτι που ζεις, στην τροφή που καταναλώνεις, στον τρόπο που ταξιδεύεις, στα παιχνίδια που απολαμβάνεις...». Με αλλα λογια η τσάπα είναι συμβολική.

Κάτω από αυτήν την προοπτική οι μονοι που δικαιούνται να αποκαλούνται αντάρτες κηπουροί είναι τα παιδιά που διεκδίκησαν και έφτιαξαν το πάρκο της Χαριλαου Τρικούπη. Αυτό το πολύπαθο πάρκο που οι μηχανόβιοι της ομάδας ΔΙΑΣ χαίρονται να το καταστρέφουν μαρσάροντας με τις μηχανές στα παρτέρια του. Αλλα αυτό το πάρκο έκανε το κύκλο του στα μίντια. Τώρα η προσοχή είναι στραμμένη στους μοδάτους νεοχιπις που καλωπιζουν το γκέτο διπλα στα πρεζόνια και τους αστεγους. Στο κάτω κάτω αυτοί είναι πολύ πιο όμορφη εικόνα. Και κυρίως ανώδυνη.

(αναδημοσίευση από plus #8)